فهرست محتوا
صاحب هر نوع کسب وکار کوچک یا بزرگی هم که باشید، وجود یک استراتژی خوب می‌تواند حال و هوای کسب‌وکارتان را عوض کند و کارتان را رونق بدهد. در این بازار پررقابت شناخت دقیق کسب‌وکار و شناسایی فرصتها می‌تواند هر کسب‌وکاری را 9 به صفر از رقبایی که استراتژی نمی‌دانند جلو بیندازد. پس چرا شما جز این کسب‌وکارها نباشید؟
در این مقاله ما قصد داریم درباره تحلیل SWOT صحبت کنیم. این ابزار مدیریتی، راهکار غلبه بر ضعف و تبدیل فرصتها به موفقیت را شرح می‌دهد. در واقع تحلیل SWOT ابزاری کارآمد برای شناسایی شرایط محیطی و توانایی درون‌سازمانی است. پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک و همین‌طور بازاریابی و شناخت درون‌سازمانی است. در ادامه این روش به‌طور کامل همراه با ویدیوهای آموزشی شرح داده‌ایم، حتی برای درک بهتر مثال‌های کاربردی را آورده‌ایم.
SWOT چیست؟
تجزیه و تحلیل SWOT یک ابزار برنامه ریزی استراتژیک است که به کسب و کارها کمک می کند تا نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای خود را شناسایی کنند. مخفف هر حرف شامل:
- S نقاط قوت: ویژگی های مثبت یک کسب و کار هستند که به آن برتری نسبت به رقبای خود می دهند.
- W نقاط ضعف: اینها ویژگی های منفی یک کسب و کار هستند که آن را در مقایسه با رقبای خود در مضیقه قرار می دهند.
- O فرصت ها: عوامل خارجی هستند که یک کسب و کار می تواند از آنها برای بهبود عملکرد و رشد خود استفاده کند.
- T تهدیدها: عوامل خارجی هستند که می توانند بر عملکرد و رشد یک کسب و کار تأثیر منفی بگذارند.
تجزیه و تحلیل SWOT به کسب و کارها کمک می کند تا وضعیت فعلی خود را درک کنند و زمینه های بهبود را شناسایی کنند، همچنین به آنها کمک می کند تا در مورد نحوه واکنش به فرصت ها و تهدیدهای جدید تصمیم بگیرند. برای کسب‌وکارها انجام منظم تجزیه و تحلیل SWOT به منظور آگاهی از تغییرات بازار و صنعت، تمرین خوبی است.
تحلیل SWOT (یا ماتریس SWOT) چیست؟
تحلیل SWOT (یا ماتریس SWOT) مخفف نقاط قوت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت ها (Opportunities) و تهدید ها (Threats)، و یک روش برنامه ریزی ساختاری است که این چهار عنصر را در یک سازمان، پروژه یا کسب و کار ارزیابی می کند. تحلیل SWOT می تواند برای یک شرکت، محصول، محل، صنعت، یا فرد انجام شود. تعیین اهداف سرمایه گذاری در کسب و کار یا پروژه و شناسایی عوامل داخلی و خارجی که برای دستیابی به هدف مشخص شده مطلوب و نامطلوب هستند نیز در این فرآیند انجام می شود.
بطور خلاصه SWOT یا آنچه به عنوان “ماتریس SWOT” یا “ابزار تحلیل چهارگانه” شناخته می شود: یک چارچوب تحلیلی است که برای ارزیابی موقعیت رقابتی شرکت استفاده می شود. به طور خاص نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای کسب و کار را شناسایی می کند.
تحلیل سوات یک مدل ارزیابی پایه است که آنچه را که یک سازمان، می تواند و یا نمی تواند انجام دهد و همچنین فرصت ها و تهدیدهای بالقوه آن را می سنجد.
عناصر تشکیل دهنده SWOT
مفهوم هر یک از این عناصر به شرح زیر است:
| ✅ نقاط قوت (Strength) | ویژگی های کسب و کار یا پروژه که مزیتی نسبت به دیگر رقبا محسوب می شود. |
| ✅ نقاط ضعف (Weakness) | ویژگی های کسب و کار یا پروژه که نسبت به دیگران یک نکته ی منفی به حساب می آید. |
| ✅ فرصت ها (Opportunities) | عناصر محیطی که کسب و کار یا پروژه می تواند به نفع خود از آنها بهره برداری کند. |
| ✅ تهدید ها (Threats) | عناصر محیطی که می تواند برای کسب و کار یا پروژه مشکل ساز باشد. |
شناسایی این عناصر یا همان SWOT ها، به این علت مهم است که می توان از آنها در برنامه ریزی برای دستیابی به اهداف بعدی استفاده کرد. تصمیم گیرندگان باید در ابتدا با توجه به SWOT ها تعیین کنند که آیا اهداف مورد نظر قابل دستیابی هستند یا خیر. اگر هدفی قابل دستیابی نیست، باید آن را تغییر داده و روند را تکرار کرد.
کسانی که از تحلیل SWOT استفاده می کنند، باید سؤالاتی خطاب به سازمان خود مطرح کنند که پاسخ آنها اطلاعات مهمی برای هر عنصر (نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدات) فراهم آورد.
SWOC چیست و چه تفاوتی با SWOT دارد؟
تهدیدها اخیرا جایگزین شده و به چالش تغییر نام داده اند. بنابراین اگر به جای SWOT کلمه SWOC را دیدید، گیج نشوید، آنها یکسان هستند.
تجزیه و تحلیل SWOC یک روش برنامه ریزی استراتژیک است که برای تحقیق در مورد عوامل بیرونی و داخلی موثر بر موفقیت و رشد شرکت استفاده می شود. شرکت ها از تحلیل SWOC برای تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و چالش های شرکت، محصولات و رقابت خود استفاده می کنند.
تجزیه و تحلیل SWOC مربوط به تجزیه و تحلیل سوات است. SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصت ها را بررسی می کند. اما به جای چالش ها بر تهدیدها تمرکز می کند. این دو مشابه هستند اما تفاوت های خود را دارند، به همین دلیل است که شرکت ها ممکن است استفاده از SWOC یا SWOT را انتخاب کنند.
در این مقاله بطور اختصاصی درباره سوات صحبت خواهیم کرد.
دو بخش SWOT
SWOT از دو بخش تشکیل شده است: نقاط قوت و ضعف، به مسائل داخلی سازمانی اشاره می کنند، در حالی که فرصت ها و تهدیدات بیرون از شرکت و در محیط اطراف وجود دارند.
نقاط قوت یک شرکت می تواند در مدیریت سریع و جامع فرآیند برندینگ، و ضعف های آن می تواند در توزیع محصولات و یا تاخیر پرداخت باشد. این مشکلات و مسائل، درونی هستند و باید به طور مداوم تحلیل و برطرف شوند. اغلب برای ارزیابی این دو جنبه از مشاوران کمک می گیرند، چرا که بسیاری باور دارند یک “غریبه” می تواند بینش کامل تری داشته و اطلاعات بیشتری را در این موارد در اختیار قرار دهد.
دو عامل خارجی، فرصت ها و تهدیدها، در کنترل سازمان نیست. محیط بیرونی، که شامل رویدادهای اجتماعی، اقتصادی، قانونی، نظارتی، ملی و حتی بین المللی است، باید به طور مداوم برای ردیابی تهدیدات و فرصت ها بررسی و تحلیل شود.
در ادامه دو مثال و یک مثال از چک لیست نقاط قوت برای روشن تر شدن SWOT و مشخص شدن خروجی نهایی کار پس از انجام تحلیل ارائه شده است.
نمونه تحلیل SWOT
بعد از توضیحاتی که درباره ی تحلیل SWOT دادیم، یک مثال کاربردی نیز ارائه می دهیم، تا دید کامل تری پیدا کنید. سازمان مورد بررسی استارباکس است که یک شرکت بسیار معروف آمریکایی ست و در زمینه ی قهوه و قهوه فروشی های زنجیره ای فعالیت می کند. استارباکس سال ۱۹۷۱ در سیاتل پایه گذاری شد و اکنون در کشورهای زیادی حضور و فعالیت دارد.
در این ویدئو به تحلیل عملی شرکت استارباکس می پردازیم:
چک لیست SWOT برای نقاط قوت
در ادامه، مثالی از نحوه انجام تحلیلSWOT به طور کامل ارائه می شود. اما پیش از آن، برای نمونه، به صورت خلاصه چک لیست لازم برای پیدا کردن نقاط قوت را مشاهده می کنید:
نقاط قوت مالی
مهم ترین منبع رشد مالی شما چیست؟
مشتریان فعلی شما کدامند؟ محصول خاص شما چیست؟
ساختار هزینه – خدمات شما به چه صورت است؟
نقاط قوت مشتری
علت افزایش مشتری شما چیست؟
آیا افزایش مشتری های شما به دلیل معرفی مشتری جدید توسط مشتری قدیمی ست، یا از طریق صنعت خاصی؟
دلیل این که مشتریان شما را به رقبایتان ترجیح می دهند، چیست؟
نقاط قوت داخلی
شما به عنوان یک سازمان چه کاری را خیلی خوب انجام می دهید؟
آیا شما در صنعت خود نوآوری دارید؟
آیا ارتباط با مشتری و یا شرکای قدرتمندی دارید؟
نقاط قوت آموزش و رشد
وجه تمایز نیروی کار شما با رقبایتان در چیست؟
آیا برنامه توسعه نیروی کار شما می تواند جزو نقاط قوت شما باشد؟
آیا فرهنگ سازمانی شما می تواند وجه تمایز قدرتمند شما باشد؟
مثال از تحلیل ماتریس SWOT
فرض کنید یک استارت آپ در زمینه ی مشاوره دارید. تحلیل SWOT شما پس از پاسخ به سوالات مربوط به هر عنصر باید تقریبا به صورت زیر باشد:
نقاط قوت
- ما قادر به پاسخگویی بسیار سریع هستیم زیرا خط قرمزی نداشته و نیازی به تایید مدیران سطح بالاتر نداریم.
- ما توانایی بسیار خوبی در حفظ مشتریان و حفظ ارتباط با آنها داریم، زیرا مقدار فعلی کار به ما زمان زیادی برای اختصاص دادن به مشتریان می دهد.
- مشاور اصلی ما شهرت خوب و پیشینه ای قوی دارد.
- اگر متوجه شویم که بازاریابی ما، سازمان را به نتایج دلخواهمان نمی رساند، می توانیم به سرعت تغییر مسیر و استراتژی دهیم.
- ما در حال حاضر مخارج و مشغله های کمی داریم، بنابراین می توانیم به مشتریان خدمات خوب و محصولی ارزشمند و به صرفه ارائه دهیم.
نقاط ضعف
- شرکت ما حضور یا اعتبار کمی در بازار دارد، و شناخته شده نیست.
- ما تعداد بسیار کمی کارمند داریم، و مهارت های آنان در بسیاری از زمینه ها محدود و جزئی ست.
- عدم حضور کارکنان اصلی ما برای مدت کوتاه یا از دست دادن آنها به صورت کامل، می تواند آسیب بسیار بزرگی به ما برساند.
- جریان نقدینگی ما در ابتدای کار اندک خواهد بود و نمی توانیم روی آن حساب کنیم.
فرصت ها
- صنعت ما در حال گسترش و پیشرفت است، و در آینده ی نزدیک فرصت های بسیاری برای موفقیت خواهیم داشت.
- دولت قصد دارد کسب و کارهای محلی را تشویق و ترغیب کند.
- رقبای ما ممکن است در اتخاذ فن آوری های جدید آهسته تر از ما عمل کنند.
تهدیدات
- پیشرفت های تکنولوژی ممکن است بازار را به گونه ای تغییر دهد که فراتر از توانایی انطباق ما باشد.
- یک تغییر کوچک در نقاط تمرکز یک رقیب بزرگ ممکن است موقعیتی را که ما در بازار به دست می آوریم از بین ببرد.
در نتیجه ی تحلیل SWOT، ممکن است این شرکت مشاوره تصمیم بگیرد که در زمینه ی پاسخگویی و ارائه راه حل سریع، ارائه خدمات به صرفه به شرکت های محلی و استارت آپ ها مهارت های تخصصی کسب کرده و در همین زمینه به صورت تخصصی کار کند.
از آن جایی که بازار محلی به عنوان بازار هدف تعریف شد، بازاریابی شرکت در نشریات و وب سایت های محلی خواهد بود تا بیشترین میزان حضور ممکن در بازار را متناسب با بودجه تبلیغاتی تعیین شده، داشته باشد. و در نهایت، این شرکت مشاوره باید تا حد ممکن با تغییرات تکنولوژی همگام و به روز باشد.
مزایای تحلیل SWOT
چرا باید زمان کسب و کار خود را صرف این تحلیل کنید؟ به طور خلاصه، تحلیل SWOT مزایایی نسبت به سایر تحلیل های مربوط به کسب و کار دارد.
مقرون به صرفه
شما نیاز به آموزش گسترده و هیچ گونه مهارت فنی برای انجام تحلیل SWOT ندارید. به یک مشاور خارجی نیز نیاز ندارید. تنها یک کارمند که اطلاعات کافی از کسب و کار دارد کافی ست. شما می توانید با استفاده از اطلاعات ثبت شده در نرم افزار CRM تان و گزارش های آن، فرآیند تحلیل را به طور چشمگیری سرعت بخشید.
کاربردهای متعدد
تجزیه و تحلیل SWOT می تواند برای انجام تجزیه و تحلیل رقابتی، برنامه ریزی استراتژیک و موارد مشابه مورد استفاده قرار گیرد. چرا که از طریق تجزیه و تحلیل SWOT، یک کسب و کار می تواند عوامل محیطی و نقش مطلوب یا نامطلوب آنها را در هدف مشخصی شناسایی کند.
بحث و تبادل نظر
تجزیه و تحلیل SWOT باعث بحث و تبادل نظر می شود. مهم است که کارکنان شما اطلاعات یکپارچه و هماهنگی داشته باشند. تک تک کارمندان نقش مهمی در پیشبرد سازمان به سوی موفقیت ایفا می کنند. بحث در مورد نقاط قوت و ضعف اصلی شرکت کمک می کند تا تهدیدات و فرصت های خود را شناسایی کنید.
گزارش تصویری کلی
تجزیه و تحلیل SWOT معمولا به شکل یک مربع ارائه می شود. هر ربع در این ماتریس نشان دهنده یک عامل است. این طرح بصری نمای کلی موقعیت شرکت را نمایش داده و گفتگو و تبادل نظر را تشویق می کند. با این که ممکن است اهمیت بخش ها یکسان نباشد، اما مرور سریع آنها به سازمان کمک می کند تا سیر موفقیت و پیشرفت، نقاط قوت و ضعف ها را مشخص کند.
بینش عمیق تر
SWOT می تواند برای به دست آوردن بینش در مورد بازار و درک بهتر از رقابت به شما کمک کند. با این بینش می توانید برنامه ای برای ایجاد موقعیت منسجم و رقابتی در بازار ارائه دهید.
ادغام اطلاعات
تجزیه و تحلیل SWOT فرصتی برای ادغام اطلاعات گوناگون، صرف نظر از کمی و کیفی بودن آن است. تحلیل SWOT اطلاعاتی را که از قبل موجود بوده و هم چنین اطلاعاتی را که اخیرا به دست آمده اند، سازماندهی می کند. تحلیل SWOT با تنوع وسیعی از منابع اطلاعاتی سر و کار دارد. به همین علت، شرکت می تواند تنوع و گوناگونی اطلاعات را از یک ضعف به قدرت احتمالی تبدیل کند.
البته پیاده سازی و انجام تحلیل SWOT برای هر سازمان و در هر صنعت می تواند متفاوت باشد. درست مانند استفاده از CRM که با توجه به استراتژی ها و اولویت های سازمان می تواند در هر سازمان متفاوت از دیگری باشد. چیزی که در تمام شرکت ها و سازمان ها، چه در استفاده از سی آر ام، چه در تحلیل SWOT یا هر اقدام استراتژیک و مدیریتی دیگر مشترک است، پایه و اساس تحلیل یا استراتژی و هدف آن است.
نحوه ی انجام تحلیل SWOT برای هر سازمان، صرف نظر از صنعت و اندازه ی سازمان، پایه های یکسانی دارد که در مقاله ای جداگانه به آن پرداخته ایم.
از تحلیل SWOT تا استراتژی
فرض کنید تحلیل را به درستی و با استفاده از تمام اطلاعات ثبت شده ی خود انجام داده اید. لیستی از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها یک راهنمای کسب و کار مفید است، اما چگونه از آن برای ایجاد استراتژی ها و برنامه هایی برای بهبود کسب و کار خود استفاده کنید؟
کاری که اکنون می خواهید انجام دهید، تحلیل TOWS نام دارد. دقیقا با تمام چهار عنصر SWOT، اما با ترتیب برعکس. این تحلیل به شما کمک می کند بین هر دو ربع از تجزیه و تحلیل خود ارتباط برقرار کنید. یعنی به مربع نهایی خود نگاه کنید، و ببینید که هر بخش چه ارتباطی با سایرین دارد:
✅ نقاط قوت و فرصت ها. از نقاط قوت خود برای استفاده از فرصت ها استفاده کنید.
✅ نقاط قوت و تهدید ها. از نقاط قوت خود استفاده کنید تا تهدید ها را به حداقل برسانید.
✅ نقاط ضعف و فرصت ها. ضعف های خود را با استفاده از فرصت ها برطرف کنید.
✅ نقاط ضعف و تهدیدها. برای از بین بردن نقاط ضعف تلاش کنید تا از تهدید ها پیشگیری شود.
هنگامی که رابطه بین هر دو بخش را پیدا کنید، مسیری مشخص تر پیش رو خواهید داشت و می توانید اهداف و نیازهای خود را تعیین کنید. سپس، می توانید شروع به طراحی استراتژی ها با توجه به استراتژی ها و اهداف کلی سازمان کنید.
نمونه موردی: تحلیل SWOT شرکت گوگل
تصویر زیر یک نمونه از ماتریس اس دبلیو او تی مخصوص شرکت گوگل می باشد.
نمونه موردی: تحلیل SWOT شرکت های بیمه
تصویر زیر، نمونه ای از ماتریس swot بیمه در ایران می باشد.
نمونه ماتریس swot برای دانشگاه
نمونه زیر مخصوص ماتریس سوات دانشگاه آزاد اسلامی واحد انار می باشد. این نمونه توسط آقایان احمدی ده قطب الدینی محمد و مطهری نژاد حسین در مقاله تجزیه و تحلیل SWOT کارکردهای دانشگاههای ایران در عصر تکنولوژی منتشر شده است.
برای مشاهده تصویر در سایز بزرگ، روی آن کلیک کنید.
نمونه swot شرکت دارویی
نمونه ای از تجزیه و تحلیل SWOT صنعت داروسازی ایران که توسط خدایار عبداللهی ترجمه و منتشر گردیده است. برای مشاهده تصویر در سایز بزرگ، روی آن کلیک کنید.
نمونه ماتریس swot شرکت مینو
در زیر نمونه ای از ماتریس swot شرکت مینو را مشاهده می کنید که توسط محمد پلویی گردآوری شده است.
سئوالات متداول:
تعریف SWOT به زبان ساده چیست؟
ماتریس SWOT ابزاری سیستماتیک برای کشف نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدید هاست. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده نمونه هایی از این تحلیل، اینجا کلیک کنید.
چرا به SWOT نیاز داریم؟
SWOT فرایندی ضروری برای کسب و کار است که به ارزیابی محیط درونی و بیرونی کسب و کار می پردازد. این فرایند بواسطه شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید ها انجام می شود.
نمونه SWOT را از کجا می توان داشت؟
با مراجعه به این مقاله جدول آماده SWOT و چگونگی ایجاد آن را مشاهده خواهید کرد.
سلام
در تصویر مربوط به SWOT فرصتها رو اشتباها نوشتید تهدیدها!
ممنون از تذکرتون.
تصویر اصلاح شد.
مثل همیشه عالی…
موفق باشید
نظر لطف شماست.
ممنون از شما
ممنون. مطلب خوب و کاملی درباره SWOT نوشتید.
نظر لطف شماست.
عالیه…
ممنون بابت مثال های عملی SWOT که زدید.
خواهش می کنم.
اطلاعات کامل و مفیدی درباره swot ارائه دادید.
جناب ذاکری،
خوشحالیم که این مقاله برای شما مفید بود.
از مطالب سایت شما خیلی استفاده کردم.
مطلب خیلی خوبی بود. ممنون
سلام، از مقاله خوبتون نهایت تشکر رو دارم. ببخشید امکانش هست بفرمایید که محدودیت و مشکلات تحلیل SWOT چیه؟
سلام سپاس از شما
در این خصوص بطور مختصر باید بگم که:
تحلیل SWOT مسائل رو اولویت بندی نمی کنه. راه حل ارائه نمی کنه یا تصمیمات جایگزینی به شما پیشنهاد نمیده. اما در کنار همه ی این موارد می تونه ایده های زیادی ایجاد کنه. اما باز هم به شما کمک نمی کنه تا بهترین رو انتخاب کنید.
سلام
برام سئوال پیش اومده که سوات چطور می تونه موثر و کاربردی باشه؟
با سلام و سپاس جناب آقای احمد گرامی;
پاسخ این سئوال یک مقاله و ویدئوی دقیق نیاز دارد. اما بطور خلاصه می توان گفت:
به کمک تحلیلی که روی ماتریس SWOT انجام میدید می توانید فرصت هایی را شناسایی کنید که سود بیشتری به سازمان منتقل می کند. همچنین به شما کمک می کند تا عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت کسب و کار) را درک کنید که بر توانایی شما برای استفاده از این فرصت ها تأثیر گذارند.
مطالب عالی بود.ممنون
نظر لطف شماست سرکار خانم حسنی
ماتریس swot بین عوامل داخلی (قوت / ضعف) و خارجی (فرصت ها / تهدیدها) برای کمک به تصمیم گیری تفاوت قائل می شود.
دقیقا درست می فرمایید آقای نیمای عزیز.
SWOT بررسی زمین بازی شما است! پشنهاد می کنم در هر زمان که می خواهید بدانید که قرار است در آینده چه کاری انجام دهید، از این ماتریس و تحلیل استفاده کنید:
بطور خلاصه:
نقاط قوت: چیزهایی که در آنها مهارت دارید
نقاط ضعف: چیزهایی که در آنها خوب نیستید و باید روی آنها کار کنید
فرصت ها: چیزهایی که می تواند شما را به موفقیت برساند
تهدیدها: چیزهایی که شما را از موفقیت باز می دارد
دقیقا درست می فرمایید جناب زمانی
البته سادگی استفاده و تحلیل این ماتریس اون رو خیلی کاربردی کرده.